Krawężniki, obrzeża i palisady – podstawowe zasady zabudowy
Obrzeża i palisady ogrodowe umożliwiają optymalne rozplanowanie układu terenu i stworzenie pięknego ogrodu. Zapobiegają przerastaniu trawy, można też nimi oddzielić trawnik od części uprawnej ogrodu czy rabat kwiatowych, a ich różnorodny asortyment pozwala ciekawie zaaranżować teren. Aby elementy te były stabilne i długo służyły, należy je poprawnie wykonać.
Obrzegowania nawierzchni
Krawężniki i obrzeża służą do porządkowania przestrzeni zarówno w rozumieniu funkcjonalnym, jak i estetycznym. Najczęściej stosuje się je do wyznaczania ciągów komunikacyjnych, dzielenia nawierzchni oraz jako element wykończeniowy. Wykorzystuje się je zarówno w budownictwie drogowym, miejskim a także jako obrzeża i krawężniki ogrodowe. Prawidłowo ułożone utwardzają i stabilizują płaszczyznę podłoża oraz zapobiegają przemieszczaniu się poszczególnych elementów. Niezależnie od tego, czy do ułożenia obramowania wykorzystuje się betonowe tradycyjne krawężniki, czy ozdobne minipalisady, proces przebiega w podobny sposób. Trzeba pamiętać, że obrzegowanie należy wykonywać przed przygotowaniem podbudowy i ułożeniem nawierzchni.
Krawężniki ogrodowe i drogowe
Układanie krawężników oraz ozdobnych elementów wykończeniowych rozpoczyna się od zrobienia wykopu, w którym będą one osadzone. W celu ustalenia jego odpowiedniej głębokości należy wziąć pod uwagę wysokość podkrawężnikowej ławy betonowej oraz wykorzystywanych elementów. Przed wytyczeniem przebiegu linii obrzegowań układa się jeden rząd kostki lub betonowych płyt. Pozwoli to poprawnie oszacować szerokość nawierzchni i ograniczyć niepotrzebne docinanie elementów. W wykopie fragmentami układa się warstwę półsuchego betonu C12/15, w którym (na głębokość 5–15 cm) osadza się elementy krawężnikowe i obrabia je betonem od strony zewnętrznej.Układanie krawężników należy rozpocząć przed całkowitym związaniem betonu. Trzeba pamiętać, by wszystkie elementy układać przy zastosowaniu tego samego nacisku, wówczas obciążenie miarowo rozłoży się na podbudowie. Do wyrównania poszczególnych elementów stosuje się gumowy młotek. W przypadku rozmieszczania ich na łukach o promieniu do 12 m należy wykorzystywać krawężniki łukowe (zewnętrzne lub wewnętrzne), natomiast na wjazdach lub przejściach dla pieszych – skośne (lewy i prawy) oraz najazdowe. Należy pamiętać, że ani krawężniki, ani obrzeża nie wymagają fugowania. Powinno się je układać przy zachowaniu otwartych spoin o szerokości 3–10 mm. Wypełnianie ich zaprawą cementową zwykle prowadzi do powstawania odprysków powierzchni przylicowych.
Minipalisady i obrzeża - instrukcja zabudowy
Podczas projektowania otoczenia domu lub ogrodu warto zastosować bardziej dekoracyjne formy. Krawężniki ogrodowe mogą zastąpić ozdobne elementy obrzegowania, palisady betonowe, obrzeża dekoracyjne lub z tworzyw sztucznych.Przy wykonywaniu obramowania nawierzchni w formie minipalisady trzeba pamiętać, że jej elementy należy osadzić w podłożu z betonu chudego ubijanego. Głębokość wbudowania powinna wynosić od ¹/4 do ¹/3 długości palisady. Odpowiednią wysokość obrzeża z tworzywa sztucznego dobiera się w zależności od grubości kostki brukowej. Sposób montażu zależy natomiast od twardości podłoża. Liczba trzpieni (min. 3 szt./m), którymi mocuje się obrzeże, uzależniona jest od stabilności podłoża oraz przewidywanych obciążeń nawierzchni. Łączy się je poprzez wbicie wspólnego trzpienia w skrajne oczka dwóch elementów. W razie konieczności obrzeża docina się do odpowiedniej długości za pomocą piłki do metalu ( ewentualnie innej z gęstym uzębieniem) lub szlifierki kątowej.
Palisady - instrukcja zabudowy
Palisady są wykorzystywane najczęściej z kostką lub płytami betonowymi, zarówno w przydomowych ogrodach, jak i przestrzeniach publicznych. Mogą one oddzielać strefy przeznaczone dla pieszych, stabilizować krawędzie nawierzchni z kostki brukowej, a także stanowić wykończenie schodów. Często używane są również do łączenia różnych poziomów w ogrodzie, tworzenia rabat, odgradzania drzew i krzewów oraz zabezpieczania przed osypywaniem się ziemi lub kory na zboczach i skarpach. Nie można jednocześnie zapominać o ich walorach estetycznych. Pod zabudowę palisad należy wykonać wykop na głębokość ok. 30–40 cm i ułożyć w nim podbudowę o grubości 10 cm z kruszywa lub żwiru.Kolejna warstwa o grubości 10–20 cm to gęstoplastyczny beton, w którym umieszcza się kolejne elementy palisady, a następnie obkłada nim (klinuje) obustronnie, tworząc betonowe podpory. W celu zachowania równych odstępów w górnej części palisad zaleca się używać klinów lub krzyżyków dystansowych. Głębokość osadzenia palisad w warstwie betonowej powinna wynosić ¹/4–¹/3 wysokości montowanego elementu. W przypadku zabudowy tych stanowiących podparcie dla skarpy gruntowej ścianę elementów należy wyłożyć folią uszczelniającą i wykonać warstwę oddzielającą ze żwiru lub kruszywa o szerokości ok. 20 cm.
W dolnej części zasypu układa się rurę drenażową w celu odprowadzenia wody opadowej. Ze względu na lekko stożkowaty kształt elementów uwarunkowany względami technologicznymi każda palisada musi być oddzielnie wypionowana i osadzona.
